گشت‌وگذاری در بازار سنتی زنجان
- ...
- ...
- تعداد کلمات
بازار سنتی زنجان یکی از بازارهای سرپوشیده قدیمی در ایران است که قدمتی طولانی دارد و مغازههای مختلف بسیاری را در خود جای داده است. این بازار قدیمی یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر زنجان محسوب می‌شود که علاوه بر خرید، ارزش بازدید هم دارد.
بازار سنتی زنجان یکی از طولانی‌ترین بازارهای سرپوشیده ایران است. این بازار راسته‌های مختلفی دارد که هرکدام به بورس کالایی اختصاص دارد. این بازار بزرگ قدیمی دارای 940 مغازه و 56 راه ورودی و خروجی و به همین دلیل به بازار طولانی زنجان معروف است. بازار سنتی زنجان یکی از جاذبه‌های تماشایی زنجان نیز به شمار می‌رود. آن‌قدر زیبا و ارزشمند است که دوست دارید ساعت‌ها در آن قدم بزنید و از نزدیک باحال و هوای آن آشنا شوید. این بازار قدیمی که از معماری ایران اسلامی بهره برده یکی از مکان‌های خوب زنجان است که می‌توان سوغات زنجان را از آن خرید. در این مقاله با یوتراوز همراه باشید تا یک بازارگردی جذاب در بازار سنتی زنجان را تجربه کنیم.
آشنایی با بازار سنتی و بزرگ زنجان
- حکایت بازار سنتی زنجان از قدیم تا به امروز
- معماری سنتی بازار بزرگ زنجان
- معرفی راسته‌های بازار سنتی زنجان
- معرفی بخشهای مهم بازار سنتی زنجان
- اجناس و سوغاتی‌های معروف در بازار سنتی زنجان
- شکم‌گردی در بازار سنتی زنجان
- مسیر دسترسی به بازار سنتی زنجان
- چه زمانی برای بازدید از بازار سنتی زنجان مناسب است؟
- بعد از بازار زنجان به کجا برویم؟
حکایت بازار سنتی زنجان از قدیم تا به امروز
بازار سنتی زنجان قدمتی نسبتا طولانی دارد و یکی از میراث باقیمانده از دوران قاجار به شمار می‌رود. ساخت این بازار بزرگ در سال 1205 هجری قمری در دوران حکمرانی آغامحمدخان قاجار آغاز شد و در سال 1213 هجری قمری که هم‌زمان با حکمرانی فتحعلی شاه بود پایان یافت. این بازار در زمان حکمرانی هرکدام از فرمانروایان مختلف کامل‌تر شد و مساجد، کاروانسراها، حمام‌ها و راسته‌های مختلفی به آن اضافه شد. به‌طوری‌که در دوران حکومت محمدعلی شاه قاجار به یک بازار بزرگ و کامل تبدیل شد. مساحت زمین بازار بزرگ زنجان 15 هکتار است که از این 15 هکتار 5 هکتار به فعالیت‌های اقتصادی اختصاص دارد، 7 هکتار مسکونی است، 1 هکتار به اماکن عام‌المنفعه تعلق دارد و 2 هکتار دیگر این زمین به شبکه‌ی ارتباطی مربوط است. این را هم بگوییم که در دوران صفویه فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در این منطقه شکل گرفته به همین دلیل این موضوع در شکل‌گیری این بازار بزرگ بی‌تاثیر نبوده است.
معماری سنتی بازار بزرگ زنجان
این بازار بزرگ در بافت قدیمی شهر زنجان واقع شده است و معماری ای سنتی و به سبک دوره قاجار دارد. در قسمت‌های مختلف این بازار ازجمله در حجره‌ها، مساجد و کاروانسراها می‌توان سبک معماری دوران قاجار را مشاهده کرد. این بازار بزرگ و قدیمی دارای بخشهای مختلفی است که هر یک حکایت‌گر معماری سنتی دوران قاجار است. از این بخشهای گوناگون می‌توان به چهارسوق‌ها، تیمچه‌ها، راسته‌های فرعی و اصلی و کاروانسراها اشاره کرد. در هرکدام از بخشهای مختلف بازار کاشی‌کاری‌ها و آجرکاری‌های بسیاری را می‌بینید که در طرح‌های هندسی ساخته شده‌اند. هر یک از بخشهای بازار از تزئیناتی همچون طاق‌ها و قوس‌های هلالی شکل، دیوارهای آجری و به همراه ستون‌هایی با نمای گلدانی بهره برده‌اند که جلوه سنتی بازار را دوچندان کرده‌اند.
معرفی راسته‌های بازار سنتی زنجان
این بازار بزرگ 8 راسته دارد که هرکدام از این راسته‌ها به بورس کالاهای مختلفی تبدیل شده‌اند. از راسته‌های مهم بازار سنتی زنجان می‌توان به راسته بزازها، کفاش‌ها، زرگرها و سراج‌ها اشاره کرد. این بازار به‌گونه‌ای طراحی شده است که دارای دو بخش بالا و پایین است. قسمت پایین بازار به انبار کالاهای وارداتی تبدیل شده ولی در گذشته نه‌چندان دور این قسمت از بازار محل دادوستد‌های تجاری بوده است و دو کاروانسرای قدیمی هم وجود داشته که مخصوص فروش تولیدات محلی و محصولات روستاها و قصبه‌های اطراف شهر زنجان بوده است.
در قسمت پایین دو سرای مهم وجود دارد که شامل سرای گلشن و ملک است. این دو سرا در سال 1345 هجری قمری بازسازی و مرمت شده‌اند و در کنار این دو سرا، دو مسجد مهم هم قرار دارد که شامل مسجد آقا شیخ فیاض و میرزایی است. قسمت بالای بازار برخلاف قسمت پایین بازار محل عرضه کالا و خدمات جانبی گوناگون است که مهم‌ترین بخش اقتصادی و تجاری شهر زنجان را تشکیل می‌دهد.
معرفی بخشهای مهم بازار سنتی زنجان
بازار یا راسته قیصریه
راسته قیصریه در بازار زنجان به اجناس لوکس و امروزی‌اش معروف است. هنگامی‌که در این قسمت از بازار قدم می‌زنید اجناس ظریف و گران‌بهایی را مشاهده می‌کنید که تنوع جنس و طرح در آن زیاد است. بازار قیصریه از راسته‌های اصلی بازار شروع می‌شود و به خیابان امام خمینی و سبزه‌میدان ختم می‌شود. در حال‌حاضر بازار قیصریه یکی از بخشهای مهم و معروف در بازار بزرگ زنجان است.
میادین
در اطراف بازار سنتی زنجان دو میدان بزرگ و مهم به نام آهنگران و ورکچیها قرار دارند که نقش مهمی در رونق بازار زنجان ایفاء می‌کنند. حکایت این میدان‌ها برمی‌گردد به سال‌های خیلی دوری که در دروازه شهر زنجان کاروانسراهایی را برای استراحت کاروان‌ها می‌ساختند. سپس در اطراف این کاروانسراها میدان‌هایی می‌ساختند که محل داد‌وستد کالاهای مختلف و پاتوق فروشندگان دوره‌گرد و بازرگانان بود.
سراهای بازار زنجان
کاروانسراها یا سراها بخشهای مهم بازار هستند که در تجارت نقش مهمی داشتند و معمولا در این بخش معماری سنتی پررنگ‌تر از سایر قسمت‌ها است. سراها در قدیم محلی برای استقرار تجارت‌خانه‌ها بودند. هرکدام از سراها دارای حیاط مرکزی هستند. از مهم‌ترین سراهای بازار زنجان می‌توان به سرای ملک، سرای حاج جواد، سرای حاج رحمان قربانی، سرای حاج شامی و سرای شاطر علی اشاره کرد.
اجناس و سوغاتی‌های معروف در بازار سنتی زنجان
زنجان در ایران به چاقویش معروف است. هنگامی‌که در این بازار بزرگ قدم می‌زنید مغازههای چاقو فروشی زیادی را مشاهده می‌کنید که انواع چاقو‌ها را برای فروش دارند. راسته‌های فرعی بازار پر از مغازه های چاقو فروشی است که علاوه بر چاقو اجناس دیگری مانند قلم‌تراش، قیچی، ناخن‌گیر، شمشیر، دشنه و قداره هم برای فروش دارند. تنوع محصول و قیمت در این بازار از همه لحاظ زیاد است.
هنگامی‌که در بازار قدم می‌زنید از خوشمزه‌های زنجان غافل نشوید. در این بازار انواع شیرینی‌های خوشمزه مانند شستی، انگشت‌پیچ و نان اردک هم به فروش می‌رسد. از دیگر اجناس این بازار سنتی می‌توان به ملیله‌کاری، قالی، مس، سبزی‌های کوهی و چاروق که نوعی پاپوش است، اشاره کرد.
شکم‌گردی در بازار سنتی زنجان
در اطراف بازار سنتی زنجان رستوران‌های جدید و قدیمی زیادی است که هرروز ظهر بوی غذاهای خوشمزه را در اطراف بازار می‌پراکنند. یکی از رستوران‌های معروف اطراف بازار «دیزی عابدینی» است. این رستوران در چهارراه امیرکبیر و میدان ورکچیها قرار دارد و دیزی خوشمزه و لذیذی دارد که مردم برایش سر و دست می‌شکنند. سفره‌خانه حاج داداش هم که در 100 سال پیش به‌عنوان حمام استفاده می‌شده، حالا محلی است برای پذیرایی از گردشگران، کسبه بازار و اهالی شهر زنجان. غذاهای سنتی ایرانی در این سفره‌خانه زیبا سرو می‌شود. بعد از کلی راه‌رفتن و خرید کردن یک غذای خوشمزه حسابی می‌چسبد. از دیگر رستوران‌های مهمی که در اطراف بازار سنتی زنجان قرار دارند می‌توان به رستوران هفت‌چنار، رستوران نارنجی، کبابی ریحون، رستوران پلو، رستوران اسپیناس و رستوران مجتمع پارسیان صدف اشاره کرد.
مسیر دسترسی به بازار سنتی زنجان
این بازار زیبا در بافت قدیمی شهر زنجان قرارگرفته است. برای رسیدن به این اثر تاریخی می‌توانید با خودرو شخصی یا با وسیله نقلیه عمومی مانند تاکسی و اتوبوس خود را به بلوار امام خمینی شهر زنجان برسانید و بازار را در این محل پیدا کنید و به‌صورت رایگان از این بازار قدیمی دیدن کنید.
چه زمانی برای بازدید از بازار سنتی زنجان مناسب است؟
زنجان آب‌وهوای کوهستانی، زمستان‌های بسیار سرد و برفی و تابستان‌های دل‌پذیر دارد. درنتیجه فصل‌های بهار و تابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در استان زنجان است. میزان بارندگی در بهار و زمستان نسبت به سایر فصل‌های دیگر در این استان بیشتر است؛ بنابراین برای دیدن این بازار زیبا می‌توانید از نیمه دوم بهار تا آخر تابستان به این شهر زیبای تاریخی بروید و از دیدنی‌های آن بهره‌مند شوید. بازار سنتی زنجان را می‌توانید از ساعت 7:30 صبح الی 22:30 شب بازدید کنید.
بعد از بازار زنجان به کجا برویم؟
موزه شهدا زنجان که نجواگر روایت‌های خونین و حماسه‌های جاویدان است، بنای توفیقی در بافت تاریخی و قدیمی شهر در محله معروف به غربیه بالا، موزه باستان‌شناسی زنجان و رختشوی‌خانه ازجمله مکان‌هایی است که یوتراوز بازدید از آن را به شما پیشنهاد می‌کند.
سخن آخر
و در آخر باید بگوییم اگر به زنجان سفر کردید دیدن بازار سنتی زنجان را از دست ندهید. در این بازار بزرگ می‌توانید حسابی خرید کنید و برای عزیزان خود سوغاتی‌های خوشمزه و معروف زنجان را بخرید. این بازار بزرگ تاریخی یکی از جاذبه‌های گردشگری معروف زنجان به شمار می‌رود.
